ریسک‌های مرتبط با سلامت، رفاه نیروی کار و فناوری‌های نوظهور تا همین اواخر در حاشیه فهرست ریسک‌های بنگاه‌های کسب و کار قرار داشتند و در اسناد کمیته‌ها به آن‌ها اشاره می‌شد، اما معمولاً در برابر تهدیدهای «جدی‌تری» همچون شوک‌های اقتصادی یا شرایط حدی آب‌وهوایی به حاشیه رانده می‌شدند. این شرایط دیگر ادامه ندارد.

بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی مجمع جهانی اقتصاد^[1] از مدیران اجرایی^[2]، که با حمایت گروه بیمه زوریخ[3] و مارش مک‌لنن[4] انجام شد، رهبران کسب‌وکار در کشورهای گروه ۲۰[5]، اکنون ریسک‌های اجتماعی و فناورانه را با جدیت به صدر اولویت‌های خود منتقل کرده‌اند؛ این ریسک‌ها طیف وسیعی از مسائل از جمله شکاف‌های موجود در نظام‌های حمایت اجتماعی تا اطلاعات نادرست[6] و آثار منفی هوش مصنوعی را شامل می‌شوند. حتی ریسک شرایط حدی آب‌وهوایی نیز از فهرست پنج ریسک کوتاه‌مدت اصلی مدیران گروه ۲۰، در افق دو سال آینده خارج شده است، در حالی که «اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده مبتنی بر هوش مصنوعی» برای نخستین بار وارد این فهرست شده‌اند.

برای بیمه‌گران و کارگزاران بیمه، این تحول صرفاً یک تغییر نظری در رتبه‌بندی‌ اولویت‌ها نیست. بلکه، نشان‌دهنده بازآرایی عمیق نحوه درک ریسک در اتاق‌های هیئت‌مدیره است و مشخص می‌کند که در آینده، صنعت بیمه در کدام حوزه‌ها واکنش از خود نشان خواهد داد.

دیوید وین‌رایت[7]، مدیر ارشد ریسک زوریخ استرالیا و نیوزیلند، اظهار می‌دارد، افزایش نگرانی‌ها درباره سلامت و فناوری در این نظرسنجی سالانه که بیش از ۱۰ هزار مدیر در آن شرکت داشتند، تعجب‌آور نیست و در واقع آنچه زوریخ پیش‌تر در داده‌های داخلی خود مشاهده کرده بود را تأیید می‌نماید.

وین‌رایت می‌افزاید: «به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بیمه‌گران عمر استرالیا، برجسته شدن افت سلامت و رفاه به‌عنوان یک دغدغه کلیدی جدید در این نظرسنجی، درعین‌حال‌که هشداردهنده است، با روندهایی که در داده‌ها و تحلیل‌های خسارت خود مشاهده کرده‌ایم، تعجب‌آور نیست.»

این یافته کلیدی، چه در استرالیا و چه در سطح جهانی، بر اهمیت تاب‌آوری[8] و پیشگیری[9] به‌عنوان حوزه‌های که باید همچنان در کانون توجه بیمه‌گران و کارگزاران بیمه باقی بمانند، تأکید دارد.

از منابع انسانی تا ریسک سیستمی[10]

مدت‌هاست، مفاهیم «سلامت و رفاه» با ابتکارات منابع انسانی، طرح‌های حمایت از کارکنان و مزایای شغلی گره خورده است. اما اکنون، تجربه‌ها در بخش خسارت‌ها نشان می‌دهد که مسئله‌ای بسیار مهم‌تر در جریان است.

وین‌رایت در ادامه می‌گوید، روندهایی که در پرتفو‌های بیمه عمر و ازکارافتادگی[11] دیده می‌شود، بیش از پیش، بازتاب‌ فشارهای عمیق‌تر در کل جامعه است. او می‌افزاید: «روندهای خسارت در سطح صنعت اغلب نشان‌دهنده مسائلی هستند که جمعیت گسترده‌تری را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ برای مثال، افزایش نرخ تشخیص سرطان، مشکلات سلامت روان و اختلالات اسکلتی‌ـ‌عضلانی[12].»

این تحولات، دو پیامد هم‌زمان به همراه دارند. نخست آنکه افراد بیشتری بیمار می‌شوند یا توانایی کار با ظرفیت کامل خود را به همراه هزینه‌های اقتصادی و شخصی قابل‌توجهی، از دست می‌دهند. دوم آنکه هزینه درمان بسیاری از بیماری‌ها، به‌شدت افزایش یافته است؛ موضوعی که به‌ویژه برای افرادی که فاقد پوشش بیمه‌ای یا دسترسی به نظام‌های قوی سلامت عمومی هستند، نگران‌کننده است. برای بیمه‌گران عمر و طرح‌های گروهی، این ترکیب، از هم‌اکنون نسبت خسارت[13]‌  و قیمت را، به‌ویژه در پرتفوی‌های ریسک گروهی، بیمه ازکارافتادگی و حفاظت از درآمد[14]، تحت فشار قرار داده است.

به همین دلیل، افت سلامت و رفاه دیگر نمی‌تواند صرفاً به‌عنوان یک چالش رفاهی در محیط کار تلقی شود. این پدیده در حال تبدیل شدن به یک ریسک سیستمی در سطح ملی است که شامل موارد ذیل است: کاهش بهره‌وری، فشار بر خدمات عمومی و تعمیق شکاف‌های حمایت اجتماعی. برای بیمه‌گران و کارگزاران بیمه، این موضوع، گفت‌وگو با مشتریان شرکتی را از «طراحی مزایا»[15] به سمت تاب‌آوری و پیشگیری از ریسک در مقیاس وسیع تغییر می‌دهد.

حرکت ریسک‌های فناوری از مفاهیم انتزاعی به تهدیدهای فوری

در عین حال، مدیران اکنون بیش از گذشته، نسبت به جنبه‌های منفی فناوری هوشیار شده‌اند. هوش مصنوعی، ریسک‌های سایبری و اختلالات دیجیتال سال‌هاست در نقشه‌های ریسک[16] حضور دارند، اما نظرسنجی مجمع جهانی اقتصاد نشان می‌دهد که اکنون به‌طور گسترده به‌عنوان تهدیدهایی ملموس و کوتاه‌مدت دیده می‌شوند، نه فرضیاتی دور از ذهن.

رشد اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده[17] مبتنی بر هوش مصنوعی – و ظرفیت آن برای جعل عمیق[18]، دستکاری افکار عمومی و حمله به زیرساخت‌های حیاتی – تهدیدهای فناورانه را به رده بالای ریسک‌ها برای رهبران گروه ۲۰ سوق داده است. در کشورهایی مانند ایالات متحده، عربستان سعودی، کره جنوبی و اندونزی، «پیامدهای نامطلوب فناوری‌های مرزی» برای نخستین بار وارد فهرست پنج ریسک اصلی شده‌اند.

برای بیمه‌گران، این موضوع فراتر از رشد حق‌بیمه‌های سایبری یا اصلاح مفاد بیمه‌نامه‌هاست. ریسک فناوری، مرزهای رشته‌های مختلف بیمه‌ای را درمی‌نوردد؛ مانند مسئولیت حرفه‌ای[19] و مسئولیت مدیران[20] در ارتباط با ناکارآمدی حاکمیت هوش مصنوعی[21]، ریسک‌های وقفه در کسب‌وکار[22] ناشی از اختلالات سیستمی و ریسک‌های اعتباری و مسئولیتی ناشی از رسانه‌های مصنوعی[23] و داده‌های دستکاری‌شده. این مسائل هم‌اکنون در اختلافات مرتبط با پوشش‌های بیمه‌ای و بازنگری دقیق‌تر در مفاد بیمه‌نامه‌ها درباره محتوای تولیدشده توسط هوش مصنوعی و اختلالات فناوری عملیاتی روشن‌تر مشاهده می‌شوند.

در این میان، نقش کارگزاران بیمه بیش از پیش، جنبه مشاوره‌ای پیدا کرده است. مشتریان به کمک نیاز دارند تا این تهدیدهای فناورانه درهم‌تنیده را درک و کمّی‌سازی نمایند و در بازاری، مسیریابی کنند که ظرفیت سایبری، شرایط و استثنائات آن به‌صورت لحظه‌ای، در حال تغییر است.

«بزرگ‌ترین ریسک» وجود ندارد و جایی برای تفکیک‌های جزیره‌ای نیست

یکی از دشوارترین پیامدهای این تحول در نظم ریسک‌ها آن است که امکان اولویت‌بندی ساده و بی‌نقص را از بین می‌برد. رکود اقتصادی، اقلیم، سلامت، فناوری و گسست اجتماعی، روایت‌هایی رقیب نیستند؛ بلکه نقاط به‌هم‌پیوسته یک داستان واحد هستند.

وین‌رایت نسبت به هرگونه وسوسه برای معرفی یک تهدید همه‌گیر واحد هشدار می‌دهد. او می‌گوید: «بدون تردید، محیط ریسک به‌شدت پیچیده‌تر و به‌هم‌پیوسته‌تر شده است. هرچند این نظرسنجی، فهم رهبران از ریسک‌ها را در یک مقطع زمانی نشان می‌دهد، اما باید پذیرفت که چشم‌انداز ریسک[24] دائماً در حال تغییر است و هیچ ریسک واحدی وجود ندارد که تنها بر آن تمرکز کنیم.»

سه پیامد ریسک‌های به‌هم‌پیوسته

برای بیمه‌گران و کارگزاران بیمه، این به‌هم‌پیوستگی ریسک‌ها، به‌ویژه با ورود سلامت و فناوری به این ترکیب، سه پیامد عملی به همراه دارد:

1. ساختارهای جزیره‌ای محصولات بیمه‌ای هنگامی با مشکل مواجه می‌شوند که در آن یک ادعای خسارت مربوط به سلامت روان^[25] می‌تواند به فشار اقتصادی، اضافه‌کاری دیجیتال و ضعف حمایت‌های اجتماعی مرتبط باشد و یک حادثه سایبری قادر است ریسک‌های مقرراتی، اعتباری و حتی فیزیکی ایجاد کند.

2. پیشگیری و تاب‌آوری باید از حاشیه اسلایدهای راهبردی به مرکز پیشنهاد ارزش^[26] منتقل شوند. این امر مستلزم استفاده از داده‌های مربوط به مطالبات، تجزیه و تحلیل و بینش‌های رفتاری[27] است؛ نه تنها برای قیمت‌گذاری ریسک، بلکه به منظور کاهش آن از طریق طرح‌های سلامت، مداخله زودهنگام، بهداشت دیجیتال و ساختارهای پوشش انعطاف‌پذیرتر.

3. همکاری میان‌بخشی، حیاتی می‌شود. نظام‌های سلامت، نهادهای ناظر، کارفرمایان و بیمه‌گران همگی با فشارهای ساختاری مشابهی مواجه‌ هستند که عبارتند از: پیری جمعیت، افزایش هزینه‌های درمان، تحولات سریع فناوری و محدودیت منابع مالی. در این میان، کارگزاران بیمه در موقعیتی منحصربه‌فرد قرار دارند تا این نقاط را برای مشتریان متصل کنند و بینش‌های نوظهور ریسک‌های جهانی را به طراحی برنامه‌های محلی و گفت‌وگوهای هیئت‌مدیره تبدیل کنند.

این نظرسنجی نشان می‌دهد که رهبران کسب‌وکار سرانجام فراتر از تیتر خبرهای اقتصادی نگاه می‌کنند و به ریسک‌های تدریجی اما اثرگذار توجه دارند که دهه آینده را شکل می‌دهند. برای صنعت بیمه، این وضعیت، یک چالش، درعین‌حال یک فرصت است: چالشی برای تطبیق چارچوب‌های ریسک با جهانی پیچیده‌تر و درهم‌تنیده‌تر و فرصتی برای پیشگامی در تاب‌آوری، نه صرفاً جبران خسارت.