چکیده
در این بخش، به خدمات مختلفی که شرکتهای تکافل خانواده ارائه میدهند، میپردازیم. این خدمات را میتوان به تکافل خانواده متصل به واحد و تکافل خانواده زمانی تقسیم کرد. در طرح تکافل خانواده متصل به واحد، درصورت فوت متکافل یا ازکارافتادگی و داشتن گواهی تکافلی که دارای شرط پسانداز درصورت حیات متکافل در طول پوشش باشد، جبران خسارت به ذیفنعان پرداخت میشود. تکافل خانواده زمانی تنها مزایای فوت ارائه میکند. پوشش پایه را میتوان با اضافه کردن شروط (کلوزهای) تکمیلی مناسب به قرارداد، توسعه بخشید. در تکافل خانواده،کلوزهای تکمیلی مانند فوت ناگهانی و نقص عضو (AD&D) یا مستمری سالانه را میتوان به قرارداد پایه اضافه کرد.
مقدمه
در دنیای مدرن، تکافل به تمامی حوزههای زندگی و کسب و کار وارد شده است. شما میتوانید زندگی، سلامت و اموال خود را مانند خانه، مبلمان و وسایل برقی و غیره، پوشش دهید. در زمینه کسب و کار، شما میتوانید ساختمان کارخانه، ماشینآلات، وسایل نقلیه، انبار فیزیکی، کالا و پول نقدِ در حال حمل و مسئولیت کارفرمایان و غیره را بیمه کنید. هرچه که ارزش داشته یا درآمد تولید کند را میتوان در برای برخی خطرات و ریسکها تحت پوشش بیمه قرار داد. برای همین منظور، شرکتهای تکافل طیفی از محصولات را که نیازهای مشتریان را برآورده میسازد، ارائه میکنند.
محصولات تکافل را میتوان به سه طبقه اصلی تقسیم کرد: خانواده (عمر)، عمومی (غیرعمر) و سلامت.
تکافل خانواده
در طرح تکافل خانواده، در صورت فوت یا ازکارافتادگی فرد متکافل، جبران مالی پرداخت میشود. در این نوع از تکافل، هر فرد مشارکتکننده (متکافل) ، هنگامیکه به یک صندوق تکافل (صندوق وقف) میپیوندد، یک ذینفع برای خود تعیین میکند. اگر متکافل فوت کند، ارزش اسمی یا ارزش نقدی واحدها، هرکدام که بیشتر است به ذینفع متکافل پرداخت میگردد.
ذینفع، درصورت فوت متکافل باید متحمل خسارت شود. معمولاً، این مسئله بر مبنای رابطه ذینفع و متکافل است؛ برای مثال، زنی که دارای منفعت در زندگی همسر خود است یا دختر و پسری که دارای منفعت مالی از زندگی پدر خود هستند. درصورتی که ذینفع کودک باشد، متکافل باید از پیش، سرپرست یا قیم تعیین کند.
پوشش تکافل خانواده را میتوان برای حفاظت از ذینفعان دربرابر خسارت مالی ناشی از یکی از سه مورد ذیل ارائه نمود: ۱. فوت؛ ۲. ازکارافتادگی؛ ۳. بیماری. مبلغ پرداختی که برای فوت یا سررسید پوشش توسط عامل یا شرکت تکافل خانواده پرداخت میگردد، برای نیازهای [مالی] کوتاهمدت یا بلندمدت نیز بکار برده میشود مانند: پرداخت برای آموزش یا ازدواج فرزندان، خرید خانه جدید، پرداخت هزینه حج و عمره یا درآمد بازنشستگی.
دو نوع عمده از تکافل خانواده وجود دارد: متصل به واحد و عمر زمانی.
تکافل خانواده متصل به واحد
طرح تکافل عمر دائمی، پوشش فوت و پسانداز ارائه میکند. این قرارداد برای چندین سال بسته شده و مشارکتکنندگان یا متکافلین، مبلغ مشارکت سالانه موافقتشده را برای باقی ماندن در پوشش بر اساس ارزش اسمی و سود میپردازند. تکافل عمر دائمی، پوششی است که برای مشتریان، پسانداز به ارمغان میآورد و هنگام سررسید آن، فرد متکافل زنده است.
در پوشش عمر دائمی، شرکت تکافل روی مبالغ مشارکت متکافلین سرمایهگذاری کرده و از طریق سرمایهگذاری، درآمد کسب میکند. سهمی از پول بهدستآمده با مشتریان به عنوان سود، تسهیم شده و در هنگام فوت یا سررسید قرارداد، پرداخت میشود. دو نظام تسهیم سود با مشتریان وجود دارد: نظام تسهیم سود متصل به پاداش و تسهیم سود متصل به واحد.
نظام تسهیم سود متصل به پاداش
پس از پایان سال، شرکت روی جریانهای ورودی نقدی مانند مبالغ مشارکت جمعآوریشده، درآمد سرمایهگذاری و جریان خروجی نقدی مانند خسارتهای پرداختی، هزینههای اداری و مالیاتها کار کرده و به یک سود خالص کسبشده میرسد. سهمی از این سود درمیان سهامداران شرکت به شکل سود سهام تقسیم شده و برخی نیز به عنوان درآمد و ذخایر برای خسارتهای آتی، نگه داشته میشود. سهمی از کل سود درمیان بیمهگذاران از طریق حاصل تقسیم هر هزار از مبلغ کل پوشش دادهشده بر ارزش اسمی، توزیع میشود. این رقم باید اعلام شود. برای مثال، در نظر بگیرید که مشتری که پوششی برای ۴۰ هزار دلار دارد و [شرکت تکافل] حاصل ۱۰ از هر هزار دلار [سرمایه بیمه] را اعلام میکند و مشتری ۴۰۰ دلار (۴۰×۱۰) پاداش برای آن سال دریافت میکند. پاداش ۴۰۰ دلاری به حساب قرارداد مشتری واریز میشود. هر سال، هنگامیکه مشتری حق مشارکت میپردازد، مبلغ پاداش در صورت تحقق دو موضوع به صورت کامل قابل پرداخت است: فوت یا سررسید. اگر فردی قرارداد را فسخ کند، ارزش نزولی سرمایه بیمه و پاداشهای تجمیعشده، پرداخت میشود. این روش تقریبا در تمامی نظامهای رایج وجود دارد و شرکتهای معدودی آن را عملی میکنند.
مطالعه موردی ۱: خسارت سررسید
آرنولد، طرح تکافل خانواده را برای پسانداز و حفاظت در برابر ریسک خسارت مالی در صورت فوت، به شرح ذیل خریداری میکند:
سرمایه بیمه: ۵۰ هزار دلار
دوره پوشش: ۲۰ سال
حق مشارکت سالیانه: ۱۸۰۰ دلار
شرکت از نظام مبتنی بر پاداش برای تقسیم سود بهره میبرد. پس از یک سال، شرکت، حسابها را نهایی کرده و نرخ پاداش را ۲۰ دلار برای هر هزار سرمایه بیمه اعلام میکند.
تعداد هزارها در سرمایه بیمه = ۵۰
نرخ پاداش برای هر هزار = ۲۰
پاداش سالیانه قرارداد آرنولد = نرخ پاداش × تعداد هزارها در سرمایه بیمه =
۱۰۰۰ دلار = ۵۰ × 20
در سالهای بعدی، نرخ پاداش ممکن است بسته به عملکرد شرکت تغییر کند. هر سال،آرنولد حق مشارکت سالانه پرداخت میکند و پاداش نیز در انتهای سال به حساب قرارداد او واریز میشود.
آرنولد در یک تصادف جادهای جان سپرده و حساب تکافل وی ۱۰ هزار دلار است.
ماری، همسر آرنولد، به عنوان ذینفع درخواست دریافت مبلغ خسارت فوت را میکند. شرکت، خسارت را به شرح ذیل پرداخت میکند:
سرمایه بیمه = ۵۰ هزار دلار
پاداش = ۱۰ هزار دلار
کل خسارت فوت = ۶۰ هزار دلار
نظام تسهیم سود متصل به واحد
در این نظام، حق مشارکت پرداختی توسط مشتری در دو حساب با عناوین «حساب وقف (ریسک)» و «حساب سرمایهگذاری» سپرده میشود.
صندوق وقف
در تکافل، صندوق وقف برای مدیریت ریسک، راهاندازی و حفظ میشود. این درحالیاست که در شرکتهای بیمه رایج، همین هدف از طریق حسابی با عنوان حساب ریسک تحقق مییابد و مالک آن نیز شرکت است؛ در تکافل، شرکت تکافل به عنوان مدیر صندوق وقف عمل کرده اما مالک آن نیست. شرکتهایی که از نظام صندوق وقف پیروی میکنند نیز در حق مشارکت جمعآوریشده، سرمایهگذاری کرده و سود کسب میکنند. آنها، این حق مشارکت جمعآوریشده را در صندوقی با عنوان حساب سرمایهگذاری به اشتراک میگذارند. سهمی از حق مشارکت سالیانه بر اساس نرخ مرگ و میر محاسبه میشود (برای پرداخت خسارت فوت) و به حساب ریسک اضافه میشود که به آن صندوق تکافل نیز اطلاق میشود. درصورت فوت متکافل، ارزش اسمی از صندوق تکافل پرداخت میشود که همان حساب ریسک متکافل است و تنها برای پرداخت خسارت فوت و دیگر حوادثِ پوششدادهشده مانند ازکارافتادگی به کار میرود که به آن، صندوق تکافل مشارکتکننده (متکافل) (PTF) نیز گفته میشود. حق مشارکتی که متکافل باید به این صندوق واریز کند بستگی به ۱. سن هنگام خرید پوشش ۲. میزان پوشش دارد.
با افزایش سن، نرخ مرگ و میر بالا رفته و این امر منجر به افزایش در حق مشارکت میگردد. همچنین، ممکن است درصورتی که متکافل در حرفهای مشغول به کار باشد که ریسکی بیشتر از معمول به صندوق تکافل انتقال دهد، حق مشارکت افزایش مییابد؛ حرفههایی همچون کار در یک راکتور اتمی، نیروی انتظامی، نیروی یدی در شرکتهای ساختمانی که سازههای چندطبقه میسازند، رانندگی، شرکت خنثیسازی مین و مواردی از این قبیل. همچنین، ممکن است در صورتی که متکافل مشکل سلامتی داشته و نسبت به گروه همسن و سال خود، ریسک بیشتری برای مرگ زودرس داشته باشد، حق مشارکت افزایش یابد. مشکلات سلامتی شامل دیابت، چاق مفرط، فشار خود بالا، مشکل قلبی یا هر نوع پیوند عضو عمده را دربرمیگیرد. همچنین، درصورتیکه ارزش اسمی بالا باشد نیز حق مشارکت افزایش مییابد. اگر متکافل بخواهد پوشش تکمیلی (مانند فوت ناگهانی و غرامت، ازکارافتادگی و مستمری سالیانه و مانند آنها) به پوشش فعلی خود اضافه کند، حق مشارکت نیز به همان نسبت افزایش مییابد. پوششهای تکمیلی در پایان این فصل شرح داده خواهد شد.
حساب سرمایهگذاری
مابقی حق مشارکت متکافل به حساب سرمایهگذاری واریز شده که در عین به اشتراکگذاری، برای کسب عواید دیگر سرمایهگذاری میشود. سود مکتسبه از سرمایهگذاری میان مشتریان تسهیم میشود. صندوق مشترک به واحدهای کوچکی تقسیم میشود که برای مشتریان در قِبل پرداخت حق مشارکت، خریداری شده است. ارزش واحدها بسته به عملکرد سرمایهگذاریها، در نوسان خواهد بود. بنابراین، هرساله، واحدها خریداری شده و به حسابهای سرمایهگذاری فردی مشتریان تخصیص مییابد. هنگام فوت یا سررسید یا استرداد قبل موعد، ارزش نقدی واحدها پرداخت میشود. این ارزش نقدی، حاصل جمع کل واحدها براساس قیمت واحد هنگام فوت، سررسید یا تاریخ استرداد خواهد بود.
شرکت تکافل روی وجوه این حساب بر اساس مضاربه سرمایهگذاری میکند. مضاربه نوعی شراکت است که طی آن یک یا چند شریک، سرمایهای وسط گذاشته و یکی یا چند شریک که دارای مهارتهای لازم برای اجرای این شراکت هستند، اقدام میکنند. سود کسبشده بر اساس نسبت تعیینشده بین شرکا تقسیم میشود. شرکایی که سرمایه گذاشتهاند، رب المال نامیده میشوند و به آنهایی که مهارت [در سرمایهگذاری] ارائه میکنند، مضارب اطلاق میشود. در صورت وقوع خسارت، سرمایهگذاران، خسارت مالی را متقبل میشوند، اما ارائهکنندگان مهارت، خسارت را بدون برگشت به مهارتهای ارائهشده، دریافت میکنند.
در اینجا، حساب سرمایهگذاری متکافلین، رب المال است و عامل (شرکت) تکافل، مضارب است که تخصص سرمایهگذاری ارائه میکند. سوده مکتسبه بر اساس نسبت ازپیشتعیینشده بین متکافلین و عامل تکافل تقسیم میشود.
درصورت فوت متکافل، به ذینفع، ارزش اسمی یا ارزش نقدی، هرکدام که بیشتر است، پرداخت میشود. در هنگام سررسید، یعنی هنگامیکه طول دوره عضو کامل میشود، متکافل تنها ارزش نقدی واحدهای تجمیعشده را دریافت میکند.
برای درک بهتر این موضوع و چگونگی کارکرد آن به بررسی یک مطالعه موردی میپردازیم:
مطالعه موردی ۲: طرح تکافل خانواده
اسمیت، ۳۵ سال دارد و در یک بیمارستان به عنوان رئیس اداری مشغول به کار است. وی دو فرزند با نامهای جان و الن و یک همسر به نام کارن دارد. وی قصد پوشش نسبی خسارت مالی به خانواده درصورت فوت خود را دارد. همچنین، وی علاقمند است تا پسانداز داشته و سود کسب نماید. بنابراین، وی پوشش تکافل خانوادهای با مشخصات ذیل تهیه میکند:
ارزش اسمی: ۱۰۰ هزار دلار
حق بیمه سالیانه: ۱۲ هزار دلار
طول دوره: ۱۵ سال
سن متکافل هنگام خرید پوشش: ۳۵ سال
ذینفع (فرد پیشنهادی): کارن
بر اساس سن فرد الف و ارزش اسمی، مبلغ ۵ هزار دلار به حساب ریسک متکافل اضافه میشود و مابقی ۷ هزار دلار به حساب سرمایهگذاری متکافل واریز میگردد.
پس از پرداخت ۴ سال از حق مشارکت به صندوق تکافل، اسمیت فوت میکند. کارن، به عنوان ذینفع، خسارتی برای عامل (شرکت) تکافل که خسارت را پردازش میکند، تنظیم میکند. مبالغ به شرح ذیل پرداخت میشود:
ارزش اسمی: ۱۰۰ هزار دلار
ارزش نقدی واحدهای تخصیصیافته*: ۴۰ هزار دلار
هماکنون، ارزش اسمی بیشتر از ارزش نقدی واحدهای تجمیعشده است. بنابراین، خسارت فوت پرداختی، ۱۰۰ هزار دلار خواهد بود.
تفکیک مبلغ قابلپرداخت ۱۰۰ هزار دلار به شرح ذیل خواهد بود: ۶۰ هزار دلار از حساب ریسک و ۴۰ هزار دلار از حساب سرمایهگذاری.
* هرساله، عامل (شرکت) تکافل، واحدها را به حساب سرمایهگذاری متکافلین تخصیص میدهد. تعداد واحدها و نرخی که آنها محاسبه میشوند، بستگی به عملکرد سرمایهگذاری داراییهای پایه دارد.
درصورتیکه فوت متکافل پس از ۱۱ سال از زمان خرید پوشش، اتفاق میافتاد، محاسبات به شکل ذیل صورت میپذیرفت:
ارزش نقدی = ۱۷۰ هزار دلار
ارزش اسمی= یک میلیون دلار
خسارت قابلپرداخت = یک میلیون دلار
تفکیک مبالغ = 830 هزار دلار از صندوق وقف + ۱۷۰ هزار دلار از حساب سرمایهگذاری متکافل یا همان PIA
جمع: ۸۳۰ هزار + ۱۷۰ هزار = یک میلیون دلار
روش قیمتگذاری واحد
همانطور که بیان شد، بخشی از حق مشارکت متکافلین به حساب سرمایهگذاری متکافل (PIA) واریز میشود و واحدها با آن خریداری میشوند. ارزش واحد حساب سرمایهگذاری متکافلین بر اساس ورودی و خروجی نقدی تغییر میکند. هنگامی که حق مشارکت پرداخت میشود، ورودی نقدی اتفاق میافتد و هنگامیکه سود بر اساس وجوه سرمایهگذاریشده در حساب سرمایهگذاری متکافل کسب میشود، به همان حساب واریز میشود. خروجی نقدی هنگامیکه واحدها نقد میشوند و به ذینفع یا متکافل پرداخت میشوند، اتفاق میافتد. ارزش نقدی واحدها، در زمان استرداد زودهنگام یا سررسید به متکافل پرداخت میشود. همچنین، خروجی نقدی به هنگام خسارت به سرمایهگذاریها میتواند اتفاق بیافتد. بر اساس این جریانهای نقدی، قیمت واحد تقریبا به صورت روزانه تغییر میکند. ارزش پایانی واحد تبدیل به ارزش شروع در روز بعد میشود. تمامی سرمایهگذاریها بر اساس سرمایهگذاری مبتنی بر شریعت صورت میپذیرد و مشاور شریعت آن را تأیید میکند. شرکتهای تکافل معمولاً، ارزش واحد را بر اساس تغییرات روزانه، در وبسایت خود در معرض عموم قرار میدهند. شکل ذیل، جریانهای نقدی و ارزش شروع و پایانی واحد را نشان میدهد.
شکل ۱. روش قیمتگذاری واحد
پوششهای تکافل خانواده متصل به واحد عمومی
شرکتهای تکافل، پوششهای متنوعی از انواع تکافل خانواده متصل به واحد ارائه میکنند. این شرکتها تلاش دارند تا پوششهای مختلفی برای رفع نیازهای مالی متفاوت خانوارها تدوین کنند. آنها این محصولات را با نامهایی مانند حفاظت از کودکان، تحصیل، طرح ازدواج، طرح حفاظت از سرمایهگذاری و پوشش شریک زندگی عرضه میکند. در اینجا به برخی از آنها میپردازیم.
طرح حفاظت از خانواده
این طرح پوشش، حفاظت از ریسک و سرمایهگذاری برای فرد متکافل به ارمغان میآورد. این طرح، درصورت فوت متکافل، کل مبلغ را یکجا پرداخت کرده و در صورت سررسید طرح، مزایای پسانداز ارائه میکند. دوره این طرح بین ۵ تا ۲۰ یا ۳۰ سال متفاوت است. موعد سررسید یک طرح تمام عمر هنگامی است که فرد متکافل به سن ۸۵ سالگی میرسد. این طرح به صورت ذاتی، یک گزینه مستمری در خود دارد که در صورت فوت متکافل، همان مبلغ را به صورت منظم و در بازههای زمانی مشخص میپردازد.
طرح تحصیل فرزندان
همواره، والدین، از این موضوع نگران هستند که در صورت فوت فرد سرپرست خانواده (پدر)، هزینههای تحصیل و پرورش فرزندان را چگونه بپردازند. یک زن بیوه باید برای کرایه منزل، خوراک و پوشاک و تحصیل فرزندان، هزینههای مختلفی بپردازد. بنابراین، به افراد متأهل توصیه میشود تا طرح تکافل تحصیل فرزندان را خریداری نمایند. این طرح، درصورت فوت متکافل، کل مبلغ پرداختی هنگام فوت را یکجا و طی چندین پرداخت در بازههای زمانی منظم، برای هزینههای تحصیل فرزندان میپردازد.
مطالعه موردی ۳: طرح تحصیل فرزندان
آقای کلارک به عنوان حسابدار در یک شرکت ساختمانی مشغول به کار است. وی یک خانواده کوچک دارد: همسرش، سارا و فرزند شش سالهاش، مارک که در کلاس اول در مدرسهای نزدیک منزل مشغول به تحصیل است. همچنین، سارا در یک بیمارستان به عنوان دستیار، کار میکند. آقای کلارک پول کافی برای هزینههای روزمره را دارد. وی نگران آن است که اگر فوت کند، چه اتفاقی برای خانوادهاش خواهد افتاد. او از مارک میخواهد تا در دانشگاه و در رشته موردعلاقه خود تحصیل کنند. اما او این را نیز میداند که اگر اتفاقی برای او بیفتد، این آرزو محقق نمیشود. بنابراین، وی تصمیم میگیرد تا یک طرح تکافل دارای مستمری، خریداری نماید. مارک به عنوان ذینفع در گواهی تکافل ثبت میشود و از آنجاییکه هنوز کودک است، سارا، مادرش به عنوان سرپرست وی تعیین میگردد. طرح تکافلی که وی خریداری میکند دارای جزئیات ذیل است:
ارزش اسمی: ۵۰ هزار دلار
طول دوره: ۲۰ سال
سن متکافل هنگام خرید پوشش: ۳۳ سال
تاریخ شروع پوشش: ۰۱/۰۱/۲۰۱۳
موعد سررسید: ۳۱/۱۲/۲۰۳۳
مزایای درآمد خانواده (FIB): ۲۰ درصد برای ۲۰ سال
الحاقیه تکافل زمانی (TTR)
ذینفع: مارک
سرپرست: خانم سارا
پس از پرداخت دو سال حق مشارکت، آقای کلارک به دلیل حمله قلبی به تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۱۵ فوت میکنند.
از آنجائیکه مارک همچنان کمسن و سال است و به صورت قانونی حق معامله ندارد، پرداختها به خانم سارا، سرپرست وی صورت میپذیرد تا زمانیکه مارک به سن قانونی برسد. بنابراین، خانم سارا، درخواست دریافت خسارت از عامل (شرکت) تکافل میکند که پس از پردازش، پرداخت به صورت ذیل صورت میپذیرد:
محاسبه خسارت فوت
پرداخت بر اساس قرارداد پایه
ارزش اسمی: 50 هزار دلار
ارزش نقدی واحدهای تخصیصیافته: ۶ هزار دلار
اکنون، ارزش اسمی بیشتر از ارزش نقدی واحدهای تجمیعشده است؛ بنابراین، خسارت فوت تحت پوشش پایه، مساوی با ۵۰ هزار دلار خواهد بود.
تفکیک مبالغ قابلپرداخت ۵۰ هزار دلار به شرح ذیل است: ۴۴ هزار دلار از حساب ریسک و ۶ هزار دلار از حساب سرمایهگذاری.
الحاقیهها:
الحاقیه تکافل زمانی (TTR) = ۵۰ هزار دلار
مزایای درآمد خانواده (FIB) برای ۱۸ سال خواهد بود که براساس دوره باقیمانده پوشش از تاریخ فوت است (تاریخ سررسید منهای تاریخ فوت)؛ ۲۰ درصد از ۵۰ هزار دلار میشود ۱۰ هزار دلار که به صورت سالانه طی ۱۸ سال پرداخت میشود.
مزایای درآمد خانواده (FIB) برای ۱۸ سال = ۱۰ هزار × ۱۸ = ۱۸۰ هزار
خسارت فوت قابلپرداخت
ارزش اسمی= ۵۰ هزار
الحاقیه تکافل زمانی (TTR) = ۵۰ هزار دلار
۱۰۰ هزار مبلغ پرداختی یکجا برای فوت
مزایای درآمد خانواده (FIB) = ۱۸۰ هزار دلار
282 هزار دلار
۲۵۲ هزار دلار به همسر کلارک پرداخت میشود. تنها ۴ هزار دلار از ارزش نقدی واحدها از حساب سرمایهگذاری متکافل پرداخت میشود و مابقی ۲۴۸ هزار دلار از حساب ریسک متکافل برداشت میشود.
طرح حفاظت از سرمایهگذاری
این طرح، یک بازده امن و ارزشمند برای حق مشارکت سرمایهگذاریشده و پوشش تکافلی است که پرداخت ارزش اسمی هنگام فوت متکافل را تضمین میکند. معمولاً، این طرح حق مشارکت یکجای عمدهای دارد که در حساب سرمایهگذاری متکافل (PIA) جا میگیرد. دوره زمانی این پوشش از ۵ تا ۱۵ سال است.
طرح درآمد بازنشستگی
این طرح، در صورت فوت متکافل، پوشش تکافل و هنگام حیات وی، درآمد بازنشستگی میپردازد. سهم عمدهای از حق مشارکت به حساب سرمایهگذاری متکافل (PIA) به منظور سرمایهگذاری جهت کسب سود، واریز میشود. طی این دوره، اگر متکافل فوت کند، ارزش اسمی یا ارزش نقدی واحدها (هرکدام که بیشتر است) پرداخت میشود. مبلغ سررسید قابلپرداخت از حساب سرمایهگذاری متکافل، به صورت جزء جزء (ماهانه یا فصلی) به متکافل برای چند سال مشخص پرداخت میشود.
طرح شریک زندگی
در این طرح، پوشش شوهر و همسر به صورت یک طرح ارائه میگردد. اگر شوهر یا همسر وی فوت کند، ارزش اسمی از صندوق وقف به شریکِ درقیدحیات پرداخت میشود و مابقی حق مشارکت به حساب سرمایهگذاری متکافل (PIA) از صندوق وقف صورت خواهد پذیرفت. شریک درقیدحیات، یک فرد پیشنهادی جدید مشخص میکند که درصورت فوت، ارزش اسمی یا ارزش نقدی واحدها به وی پرداخت میشود. درصورتی که شریک درقیدحیات تا موعد سررسید، به زندگی خود ادامه دهد، ارزش نقدی واحدها به وی پرداخت خواهد شد.
طرح تحصیل فرزندان و ازدواج
در این طرح، پدر یا مادر سرپرست خانواده، پوشش را خریداری میکند و فرزند را به عنوان فرد پیشنهادی [برای دریافت خسارت] تعیین میکنند. اگر پدر یا مادر پوششدادهشده فوت کند، شرکت تکافل به صورت ماهانه یا فصلی یا نیمسال یا سالانه و بر اساس قرارداد، مبلغ خسارت را به فرد پیشنهادی پرداخت میکند. این درآمد منظم، با هدف پوشش هزینههای تحصیل فرزند تعیین شده است. هنگام تکمیل دوره پوشش که معمولا هنگامی است که فرد پیشنهادی به سن قانونی رسیده است، یک پرداخت یکجا به وی صورت میپذیرد که معمولا برای پوشش هزینههای ازدواج نیز لحاظ میشود.
مزایا و پوشش تکمیلی
متکافل میتواند پوشش زندگی خود را با خرید پوشش تکمیلی، افزایش دهد. پوشش تکمیلی را میتوان به تکافل متصل به واحد یا تکافل زمانی، اضافه کرد؛ به پوششهای تکمیلی، الحاقیه نیز گفته میشود.
حق مشارکت الحاقیهها که توسط متکافل پرداخت میشود به حساب ریسک وی واریز میگردد و پرداخت غرامت تنها درصورت فوت متکافل قابلپرداخت است. پرداخت غرامت ممکن است درصورت ازکارافتادگی متکافل و یا درصورت انتخاب الحاقیه درآمد جایگزین، پرداخت شود. مشتریانی که در هنگام فوت به غرامت بیشتری نیاز دارند، الحاقیهها را با پوشش پایه انتخاب میکنند. اما مشتریانی که بر ارزش سررسید بیشتر تمرکز دارند، یعنی همان بخش سرمایهگذاری تکافل، از انتخاب الحاقیهها اجتناب کرده و ارزش اسمی بیشتر را انتخاب مینمایند و با این کار، پول بیشتری را وارد حساب سرمایهگذاری میکنند.
در اینجا، به نمونههای پوشش تکمیلی ذیل به صورت مختصر اشاره میشود:
· مزایای فوت ناگهانی (ADB)
· فوت ناگهانی و نقص عضو (AD&D)
· الحاقیه درآمد جایگزین ازکارافتادگی
· مزایای درآمد خانواده (FIB)
· چشمپوشی از حق مشارکت
· الحاقیه تکافل زمانی
· تکافل زمانی اضافی
مزایای فوت ناگهانی (ADB)
با این گزینه، درصورت فوت متکافل به دلیل یک حادثه ، غیر از ارزش اسمی پایه، ارزش اسمی اضافی به ذینفع پرداخت میشود. یک یا چند قرارداد مزایای فوت ناگهانی را میتوان به یک پوشش اضافه کرد.
چگونگی کارکرد مزایای فوت ناگهانی را در اینجا به صورت مطالعه موردی شرح میدهیم:
مطالعه موردی ۴: مزایای فوت ناگهانی (ADB)
آقای شمس به عنوان دستیار در یک شرکت حقوقی مشغول به کار است. وی یک همسر، سه پسر و یک دختر دارد که همگی در حال تحصیل هستند. وی به ندرت توان پوشش هزینههای خانواده خود را دارد و همواره نگران است در صورت فوت، نیازهای مالی ضروری خانوادهاش چگونه برطرف خواهد شد. بنابراین، یک پوشش تکافل زمانی خانواده به همراه قرارداد تکمیلی مزایای فوت ناگهانی خریداری مینماید. جزئییات خرید وی به شرح ذیل است:
ارزش اسمی: ۱۰۰ هزار دلار
پوشش تکمیلی: مزایای فوت ناگهانی (ADB)
آقای شمس در همان سال بر اثر یک حادثه در بیمارستان جان میسپارد.
ذینفع، برای دریافت خسارت از عامل (شرکت) تکافل، تنظیم پرونده میکند و غرامت به شرح ذیل به وی پرداخت میگردد:
ارزش اسمی: ۱۰۰ هزار دلار
ارزش اسمی اضافی به دلیل فوت ناگهانی: ۱۰۰ هزار دلار
کل پرداختی به ذینفع: ۲۰۰ هزار دلار
فوت ناگهانی و نقص عضو (AD&D)
این گزینه مشابه مزایای فوت ناگهانی (ADB) است و درصورت فوت متکافل براثر حادثه، غیر از ارزش اسمی پایه، یک مبلغ اضافی نیز به ذینفع، پرداخت میگردد. اما، درصورتی که متکافل از حادثه جان سالم به در ببرد، اما عضوی از بدن وی را قطع کنند یا از آسیبی به چشمش، رنج ببرد، متکافل غرامت دریافت خواهد نمود. این غرامت به متکافل برای آسیب جسمی که دیده است، پرداخت میشود. برای مثال، درصورتی که پای متکافل، پس از حادثه باید قطع شود، مبلغی معادل نصف ارزش اسمی در راستای پوشش اضافی فوت ناگهانی و نقص عضو، به متکافل پرداخت خواهد شد و این پوشش نیز استمرار خواهد یافت.
مزایای درآمد خانواده (FIB)
به زبان ساده، مزایای درآمد خانواده، یک مستمری است. درصورت فوت متکافل، پرداخت به ذینفع در بازههای زمانی منظم صورت میپذیرد.
برای درک بهتر چگونگی محاسبه مزایای درآمد خانواده، مطالعه موردی ذیل ارائه میگردد:
مطالعه موردی 5: مزایای درآمد خانواده (FIB)
فرد ب، یک پوشش تکافل خانواده با مزایای درآمد خانواده به شرح ذیل خریداری میکند:
ارزش اسمی: ۱۰۰ هزار دلار
طول زمان پوشش: ۲۰ سال
مزایای درآمد خانواده: ۱۰ درصد از ارزش اسمی برای زمان باقیمانده از پوشش.
پس از پرداخت حق مشارکت برای پنج سال، فرد ب فوت میکند.
ذینفع فرد ب، برای دریافت خسارت از عامل تکافل، پرونده تنظیم میکند. غرامت به شرح ذیل به ذینفع پرداخت میگردد:
ارزش اسمی: ۱۰۰ هزار دلار
مزایای درآمد خانواده (FIB) با ۱۰ درصد ارزش اسمی برای زمان باقیمانده پوشش: ۱۰ هزار دلار برای ۱۵ سال = ۱۵۰ هزار دلار
بنابراین، ذینفع فرد ب، به طور یکجا مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار دریافت میکند و ۱۵ مورد ۱۰ هزار دلاری نیز به صورت سالیانه به وی پرداخت میشود.
الحاقیه درآمد جایگزین ازکارافتادگی
این الحاقیه، درآمد جایگزین را در صورت ازکارافتادگی فرد، پرداخت میکند. ازکارافتادگی میتواند موقتی یا دائمی ویا جزئی یا کامل باشد. علاوه بر این، ازکارافتادگی میتواند طبیعی یا براثرحادثه باشد. درصورتی که مچ دست رانندگی بر اثر تصادف، آسیب ببیند و شش ماه نیاز باشد تا بهبودی کامل پیدا کند و ناتوان از رانندگی برای شش ماه باشد، وی باید از شغل خود مرخصی بگیرد. دوره بهبود، شش ماه است و بنابراین، ازکارافتادگی موقتی است. اگر به جای آسیب، مچ دست وی باید قطع میشد، ازکارافتادگی دائمی به حساب میآمد. در این صورت، راننده برای شش ماه کاملاً بیکار خواهد بود، بنابراین، ازکارافتادگی کامل است. درصورتیکه وی به بتواند به حرفهی دیگری طی این شش ماه بپیوندد، از کارافتادگی وی ماهیتاً جزئی ثبت خواهد شد. درآمد جایگزین در دوره ازکارافتادگی کامل، بالاترین سقف را دارد اما در زمان ازکارافتادگی جزئی، تنها بخشی از سقف کامل غرامت به زیاندیده پرداخت میشود.
مطالعه موردی ۶: درآمد جایگزین ازکارافتادگی
آقای آدی، ناظر مکانیک خودرو، حین رانندگی در آزادراه دچار تصادف شد و جراحات سطحی برداشت و دست راستش نیز شکست. پزشکها به وی پینشهاد دادند تا برای بهبودی سه ماه کامل نیاز به استراحت دارد و برای علاج کامل نیاز به شش ماه زمان است.
بنابراین، در اینجا، ازکارافتادگی برای سه ماه موقت است و برای سه ماه بیشتر، جزئی است، زیرا وی قادر خواهد بود تا بر کارکنان زیردست خود نظارت کند. درصورتیکه وی دربرابر ریسک خسارت مالی ناشی از ازکارافتادگی، پوشش خریده باشد، شرکت باید غرامت ازکارافتادگی کامل برای سه ماه و ازکارافتادگی جزئی برای سه ماه پس از آن را به وی بپردازد.
چشمپوشی از حق مشارکت
طبق این الحاقیه، در صورت ازکارافتادگی متکافل به دلیل حادثه یا بیماری، شرکت تکافل، از مابقی حق مشارکت پوشش، چشمپوشی میکند. صندوق وقف، حق مشارکت را تا زمان فوت یا سررسید، برای خرید واحدها به حساب سرمایهگذاری متکافل (PIA) واریز میکند. بنابراین، واحدها در حساب سرمایهگذاری متکافل بدون پرداخت حق مشارکت افزایش مییابد. درعینحال، درصورت فوت متکافل، به ذینفع غرامت پرداخت میشود، چراکه متکافل در دوره ازکارافتادگی خود اقدام به پرداخت حق مشارکت مینمود.
مطالعه موردی ۶: تکافل خانواده با الحاقیه چشمپوشی از حق مشارکت
فرد الف، یک پوشش تکافل با گزینه مزایای درآمد خانواده (FIB) به شکل ذیل خریداری میکند:
ارزش اسمی: 20 هزار دلار
طول دوره پوشش: ۱۵ سال
سن خرید پوشش: ۲۵ سال
حرفه: راننده جرثقیل
الحاقیهها:
گزینه مزایای درآمد خانواده (FIB): ) با ۱۰ درصد ارزش اسمی برای زمان باقیمانده پوشش
مزایای فوت ناگهانی (ADB)
چشمپوشی از حق مشارکت
حق مشارکت سالانه = ۹۰۰ دلار
پس از پرداخت حق مشارکت برای پنج سال، فرد الف، فوت میکند.
ذینفع فرد الف، برای دریافت خسارت از عامل (شرکت) تکافل، پرونده تنظیم میکند. غرامت به شرح ذیل به ذینفع پرداخت میگردد:
ارزش اسمی: ۱۰۰ هزار دلار
مزایای درآمد خانواده (FIB) با ۱۰ درصد ارزش اسمی برای زمان باقیمانده پوشش: ۱۰ هزار دلار برای ۱۵ سال = ۱۵۰ هزار دلار
بنابراین، ذینفع فرد ب، به طور یکجا مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار دریافت میکند و ۱۵ مورد ۱۰ هزار دلاری نیز به صورت سالیانه به وی پرداخت میشود.
تکافل زمانی اضافی
درصورت فوت متکافل، ارزش اسمی اضافی به ذینفع پرداخت میشود. این پرداخت، در هر دو صورت فوت طبیعی یا ناشی از حادثه به متکافل پرداخت میشود.
مطالعه موردی 7: تکافل خانواده متصل به واحد برای شریک زندگی به همراه الحاقیهها
آقا و خانم علی، به ترتیب ۳۵ و ۳۰ سال سن دارند و تکافل خانواده متصل به واحد خریداری کردهاند که به واسطه آن، شوهر و همسر به همراه الحاقیهها به شرح ذیل پوشش داده شدهاند:
ارزش اسمی: ۴۰ هزار دلار
حق مشارکت: ۴ هزار دلار
طول دوره: ۲۰ سال
سن متکافل هنگام خرید پوشش: ۳۰
تاریخ آغاز پوشش: ۰۱/۰۱/۲۰۱۲
موعد سررسید: ۳۱/۱۲/۲۰۳۲
مزایای فوت ناگهانی
الحاقیه تکافل زمانی (TTR)
ذینفع: هر یک از زوجین درقیدحیات
پس از پرداخت چهار سال حق مشارکت، آقای علی بر اثر تصادف جادهای به تاریخ ۳۰ ژوئن ۲۰۱۵ فوت میکند.
خانم علی به عنوان ذینفع، برای دریافت خسارت از عامل (شرکت) تکافل، پرونده تنظیم میکند. غرامت به شرح ذیل به ذینفع پرداخت میگردد:
محاسبه خسارت فوت
ارزش اسمی: ۴۰ هزار دلار
ارزش نقدی واحدهای تخصیصیافته*: ۵ هزار دلار
اکنون، ارزش اسمی، بیشتر از ارزش نقدی واحدهای تجمیعشده است؛ بنابراین، خسارت فوت تحت پوشش پایه مساوی با ۴۰ هزار دلار است.
تفکیک مبلغ ۴۰ هزار دلار به شرح ذیل خواهد بود: ۳۵ هزار دلار از حساب ریسک و ۵ هزار دلار از حساب سرمایهگذاری.
تحت پوشش تکافل زمانی، ارزش اسمی اضافی از حساب ریسک قابل پرداخت است. مزایای درآمد خانواده (FIB) برای مدت ۱۶ سال و ۶ ماه قابل پرداخت است و برای دوره باقیمانده پوشش از تاریخ فوت (تاریخ سررسید منهای تاریخ فوت)، ۲۰ درصد ۴۰ هزار دلار خواهد بود که حاصل آن مبلغ ۸ هزار است که باید هر سال و برای ۱۶ سال و شش ماه متوالی پرداخت شود. برای شش ماه، ۴ هزار دلار قابل پرداخت خواهد بود.
مزایای درآمد خانواده (FIB) قابل پرداخت برای ۱۶ سال: ۸ هزار × ۱۶ = ۱۲۸ هزار
مزایای درآمد خانواده (FIB) قابل پرداخت برای ۶ ماه = 4 هزار دلار
کل مزایای درآمد خانواده (FIB) قابل پرداخت: ۱۳۲ هزار
خسارت فوت قابلپرداخت
ارزش اسمی: ۴۰ هزار
مزایای فوت ناگهانی (ADB): 40 هزار
الحاقیه تکافل زمانی (TTR): ۴۰ هزار
مزایای درآمد خانواده (FIB): ۱۳۲ هزار
جمع: ۲۵۲ هزار
در مجموع، ۲۵۲ هزار دلار به شریک درقیدحیات، قابل پرداخت است. تنها ۴ هزار دلار که ارزش نقدی واحدهاست از حساب سرمایهگذاری متکافل برداشت میشود و مابقی ۲۸۴ هزار دلار از حساب ریسک متکافل پرداخت میگردد.
خانم علی، یک ذینفع دیگر را درصورت فوت خود باید تعیین کند که ذینفع به همین شکل، غرامت دریافت نماید.
شرط شاخصگذاری
قراردادهای تکافل متصل به واحد، بلندمدت هستند و تورم، مزایای آنها را کاهش میدهد. برای مثال، یک مشتری، پوششی برای ۲۰ سال با ارزش اسمی ۵۰ هزار دلار خریداری میکند. متکافل طی مدت ۲۰ سال، در قید حیات است. مبلغ سررسید، در حدود ۱۰۰ هزار دلار محاسبه میشود. این رقم شاید در زمان کنونی جذاب به نظر برسد، اما پس از ۲۰ سال، ممکن است آنقدر هم جذاب نباشد. بنابراین، به منظور حفظ ارزش اسمی در مقابل تورم، شرط شاخصگذاری را میتوان انتخاب کرد. این شرط میتواند ارزش اسمی را به طور سالانه تا ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ درصد افزایش دهد. به همان نسبت، حق مشارکت نیز افزایش مییابد.
حق مشارکت اضافی
در طرح تکافل متصل به واحد، متکافل میتواند با پرداخت مبلغی اضافی به همراه حق مشارکت معمول خود، واحدهای بیشتری در حساب سرمایهگذاری خریداری کند. به این مبلغ اضافی، حق مشارکت اضافی مینامند و مانند درخواست اضافه کردن قارچ و مرغ اضافی به پیتزا است!
تکافل خانواده زمانی گروهی
تکافل خانواده زمانی، برای نسبتا دوره کوتاهی مانند یک سال، پوشش ارائه میکند. این طرح تنها مزایای فوت به همراه دارد. بنابراین، درصورتی که فرد، پوشش عمر زمانی برای یک سال خریداری کند و درقیدحیات باقی بماند، برعکس تکافل متصل به واحد، هیچ پرداختی در زمان سررسید پوشش، صورت نمیپذیرد.
معمولاً، پوشش خانواده زمانی، به صورت گروهی خریداری میشود، اما یک فرد به تنهایی نیز میتواند آن را تهیه کند. برای مثال، کارفرمایان ممکن است، پوشش خانواده گروهی برای کارکنان خود ارائه کنند. بر این اساس، اگر کارمندی درحینخدمت فوت کند، عامل (شرکت) تکافل، خسارت فوت وی را به ذینفع کارمند میپردازد. افراد نیز به تنهایی میتوانند پوشش خانواده زمانی را تهیه کنند، اما این حالت، بسیار نادر است. تمامی حقمشارکتهای متکافلین به حساب ریسک واریز میشود. بنابراین، هیچ نوع ارزش سررسید وجود ندارد و تنها مزایای فوت ارائه میشود. برخی از قراردادها/الحاقیههای تکمیلی را میتوان به تکافل خانواده عمر زمانی اضافه کرد مانند مزایای فوت ناگهانی، فوت ناگهانی و قطع عضو و ازکارافتادگی.
پوشش خانواد اعتباری
گاهی اوقات، مؤسسات وامدهنده از قرضگیرنده میخواهند تا تکافل خانواده زمانی با ارزش اسمی مساوی با مبلغ تسویهنشده وام را خریداری کنند. ارزش اسمی به عنوان مبلغ تسویهنشده با بازپرداخت وام، کاهش مییابد. همچنین، بانکها این پوشش را از طریق کارتهای اعتباری ارائه میکنند. مؤسسات مالی خرد نیز این پوشش را، هنگام ارائه تسهیلات اعتبار خرد به قرضگیرندگان ارائه میکنند. افراد نیز میتوانند این پوشش را هنگام گرفتن قرض از فرد دیگر به عنوان مبلغ تسویهنشده، خریداری کنند. درصورتی که فرد قرضگیرنده، پیش از بازپرداخت وام، فوت کند، خسارت فوت به مؤسسه وامدهنده تا سقف مبلغ تسویهنشده، پرداخت میشود.
مطالعه موردی 8: پوشش تکافل خانواده اعتباری
آقای ادِن، دو هزار دلار برای یک سال از مؤسسه مالی خرد یونایتد، وام میگیرد. این وام به صورت وام بدونبهره به افراد کمدرآمد ارائه میشود. ادن برای توسعه کسب و کار خواربارفروشی خود به این وام نیاز دارد. مؤسسه یونایتد نیز پوشش اعتباری را برای وامگیرندگان خود از یک شرکت تکافل خانواده برای وامهای تسویهنشده خود، تهیه میکند. بنابراین، درصورتی که وامدهنده بدون بازپرداخت وام فوت کند، شرکت تکافل مانده وام را پرداخت کرده و خانواده متوفی نیازی نیست، وام را به مؤسسه یونایتد بازپرداخت کند. به این طریق، امکان بازپرداخت وام توسط مؤسسه مالی یونایتد، تحقق میابد و خانواده داغدیده نیز نیازی نیست، وام را تسویه کنند.
آقای ادن پس از بازپرداخت هزار دلار فوت میکند. مؤسسه یونایتد، درخواست خسارت از شرکت تکافل مینماید و پس از پردازش، هزاردلار به مؤسسه مالی خرد یونایتد پرداخت میشود.
مطالعه موردی 8: تکافل خانواده زمانی گروهی
دانشگاه اکسلنت، پوشش تکافل خانواده زمانی برای تمامی کارمندان خود به شرح ذیل خریداری نموده است:
ارزش اسمی: ۵۰ هزار دلار
مزایای فوت ناگهانی
در عرض یک سال، یکی از کارکنان این دانشگاه در تصادف جادهای فوت میکند. دانشگاه، دعوی خسارت از شرکت تکافل مینماید که این خسارت به شرح ذیل به خانواده داغدیده پرداخت میشود:
خسارت فوت قابلپرداخت
ارزش اسمی: ۵۰ هزار دلار
مزایای فوت ناگهانی: 50 هزار دلار
جمع: ۱۰۰ هزار دلار
مزایای تکمیلی تکافل
مزایای تکمیلی ذیل را میتوان با تکافل پایه، ارائه نمود. مزایای مربوط به هر یک از موارد ذیل، بر اساس شرایط و ضوابط اعلامی در سند عضویت متکافل (PMD) تعریف میشود.
بیماری حاد
هزینه خدمات درمانی و دوره نقاهت برای یک بیماری طولانیمدت، روز به روز در حال افزایش است. اثر مالی این نوع بیماریها میتواند افزایش پیدا کند و مشتری مجبور باشد حتی از هر نوع اوقات فراغتی محروم شود. این مزیت تکمیلی ۲۲ بیماری مهم را از جمله سرطان، حمله حاد قلبی، پیوند اعضای مهم و حتی قطع دو عضو از بدن، پوشش میدهد. درصورت بروز هر یک از بیماریهای حاد مندرج در قرارداد، این مزایای تکمیلی، به طور یکجا به فرد پرداخت میشود.
مزایای تکافل فوت ناگهانی و قطع عضو
این مزیت تکمیلی، ازکارافتادگی و فوت ناشی از حادثه را دربرمیگیرد و به متکافل یا ذینفع وی که از تصادف مرگبار، قطع عضو یا ازکارافتادگی ناگهانی، کامل یا دائمی رنج میبرد، پرداخت اضافی ارائه میکند.
مزایای تکافل فوت ناگهانی
این مزیت تکمیلی، پوشش اضافی در صورت فوت متکافل بر اثر حادثه ارائه میشود.
مزایای تکافل درآمد خانواده
این مزیت تکمیلی، به منظور پرداخت درآمد ماهیانه توافقی به ذینفع درصورت فوت متکافل ارائه میشود. پرداخت تا زمان سررسید دوره مشخصشده استمرار مییابد.
مزایای تکافل چشمپوشی از پرداخت حق مشارکت
بر اساس این مزیت تکمیلی، درصورت ازکارافتادگی دائمی متکافل به دلیل حادثه یا بیماری، تمامی حقوق مشارکت آتی وی، لغو میشود. صندوق وقف، حق بیمه فرد خسارتدیده را به حساب سرمایهگذاری از طرف فرد متکافل میپردازد. این مزایا تحت پوشش تکافل پایه به صورت معمول، استمرار مییابد.
مساعده هزینههای روزانه بستری
در صورت بستری شدن متکافل برای بیش از دو روز در بیمارستان، یک مساعده از پیشتعیینشده برای پوشش هزینههای پزشکی یا خسارت درآمد طی دوره بستری ارائه میگردد.
خلاصه
این فصل به خدمات مختلفی که شرکتهای تکافل خانواده ارائه میکنند، پرداخت. این خدمات را میتوان در موارد ذیل خلاصه کرد:
· تکافل خانواده متصل به واحد که غرامت را به ذینفعان درصورت فوت یا ازکارافتادگی متکافل پرداخت مینماید. همچنین، شرط پسانداز نیز درصورت حیات متکافل طی دوره پوشش، در این نوع از تکافل خانواده وجود دارد.
· تکافل خانواده زمانی که تنها مزایای فوت پرداخت میکند.
میتوان پوشش پایه را با اضافه کردن شروط تکمیلی توسعه بخشید. در تکافل خانواده، شروط تکمیلی مانند فوت ناگهانی و نقص عضو (AD&D) یا مستمری را میتوان به قرارداد پایه اضافه نمود.
منبع:
Malik, A., & Karim Ullah. (2019). Introduction to Takaful: theory and practice. Palgrave Macmillan.
منبع خبر
منبع: بخشی از کتاب «مقدمهای بر تکافل: نظر و عمل» سال انتشار: 2019، انتشارات: پلگریو مکمیلان