بازار باقیمانده[1] که به بازار تسهیمی[2] یا غیراختیاری[3] نیز شناخته شده است، یکی از عناصر اصلی صنعت بیمه محسوب می‌شود. این بازار، به منظور ارائه پوشش به افراد یا کسب و کارهایی که ناتوان از خرید بیمه از بازار معمول هستند، ایجاد شده است. در این مطلب،‌ مفهوم بازار باقیمانده و اهمیت آن در حصول اطمینان از ذخایر برابرسازی[4] در حمایت از این بازار، تشریح می‌شود.

نیاز به یک بازار باقیمانده

بازار باقیمانده، نقشی حیاتی در عرضه پوشش بیمه به نهادها و افراد دارای ریسک بالا دارد که توسط بیمه‌گران خصوصی، بیمه نمی‌شوند. این افراد ممکن است، سوابق مطالبات مناسبی نداشته باشند، در صنایع دارای ریسک بالا، کار کنند و یا حائز شرایط ویژه‌ای باشند که بیمه سنتی، قادر به پوشش آنها نیست. بدون بازار باقیمانده، این افراد بدون هر نوع ابزار مالی برای حفاظت از خود و کسب و کار خود، رها می‌شوند که در نهایت به زوال مالی آنها خواهد انجامید.

چگونگی کارکرد بازار باقیمانده

بازار باقیمانده از طریق سازوکارهای عملیاتی دولت یا تأمین مالی صنعت، عمل می‌کند مانند طرح‌های دولتی ریسک معین[5] یا انجمن‌های بیمه‌گری مشترک[6]. این سازوکارها اطمینان می‌دهند که پوشش بیمه، برای افرادی که به آن بیشترین نیاز را دارند، موجود است یا خیر. همچنین، این سازوکارها، ریسک را در میان بیمه‌گران توزیع می‌کنند. ملزم است بیمه‌گران در بازار باقیمانده مشارکت نمایند و بار عرضه پوشش به افراد دارای ریسک بالا را بر دوش بکشند. حق‌بیمه‌ها جمع‌آوری‌شده از این بیمه‌نامه‌ها به صورت مشترک در ذخایر برابرسازی، تجمیع و به منظور تسویه خسارات متحمله توسط بیمه‌گران در بازار باقیمانده، استفاده می‌شوند.

نقش ذخایر برابرسازی

ذخایر برابرسازی، پایه و بنیاد بازار باقیمانده هستند. آنها به منظور ایجاد تعادل در بار مالی در میان بیمه‌گران مشارکت‌کننده، عمل می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که هیچ بیمه‌گری، میزان اضافی از ریسک را تحمل نکرده باشد. این ذخایر توسط حق مشارکت[7] پرداختی بیمه‌گران، تأمین می‌شوند. آنها براساس سهم خود در بازار یا دیگر عوامل ازپیش‌تعیین‌شده، حق مشارکت می‌پردازند. از این ذخایر برای بازپرداخت به بیمه‌گران در قبال خسارات متحمله در بازار باقیمانده، بهره‌برداری می‌شود تا حتی یک بیمه‌گر نیز از فشار مالی عمده، در رنج نباشد.

مزایا و چالش‌های بازار باقیمانده

بازار باقیمانده، چندین مزایا برای بیمه‌گران و بیمه‌گزاران،‌ به همراه دارد. به بیمه‌گران کمک می‌کند تا یک صندوق ریسک متعادل[8] را از طریق توزیع بیمه‌نامه‌های دارای ریسک بالا درمیان چندین بیمه‌گر، حفظ نمایند. این امر از فشار مالی سنگین ناشی از خسارات بر یک بیمه‌گر واحد، می‌کاهد و ثبات بازار بیمه را تأمین می‌نماید. در عوض، بیمه‌گزاران به پوششی دست پیدا می‌کنند که در صورت عدم وجود بازار باقیمانده، نمی‌توانند خریداری نمایند. اما، بازار باقیمانده، چالش‌هایی نیز به همراه دارد مانند امکان گژگزینی[9] و گژمنشی[10]. بیمه‌گران باید بادقت، مشارکت خود را در بازار باقیمانده به منظور کاهش این ریسک‌ها، مدیریت نمایند.

کاوش در جایگزین‌ها

درحالی‌که بازار باقیمانده، سازوکار اثربخشی برای ارائه پوشش به افراد دارای ریسک بالا است، گزینه‌های جایگزینی نیز وجود دارد که می‌توان لحاظ نمود. یکی از این گزینه‌ها، استفاده از بیمه‌گران تخصصی[11] و بازارهای باثبات است که بر عرضه پوشش به بخش‌های دارای ریسک بالا، متمرکز هستند. این بیمه‌گران در ارزیابی ریسک و قیمت‌گذاری بیمه‌نامه‌ها برای ریسک‌های منحصربه‌فرد، متخصص هستند. این امر، از اتکای کامل به بازار باقیمانده، می‌کاهد. اما، باید این نکته را خاطرنشان کرد که بیمه‌گران تخصصی ممکن است نتوانند تمامی کسب و کارها و افراد دارای ریسک بالا را تحت پوشش قرار دهند و این امر، بازار باقیمانده را به عنوان عنصری ضروری در صنعت بیمه، تبدیل می‌سازد.

بازار باقیمانده، دارای نقشی حیاتی در عرضه پوشش بیمه به افرادی است که در صورت عدم‌وجود آن، بیمه نخواهند داشت. از طریق خلق ذخایر برابرسازی،‌ این بازار از این‌که بار بیمه‌نامه‌های ریسک بالا، در میان بیمه‌گران، به اشتراک گذاشته شود، اطمینان حاصل می‌نمایند و ثبات صنعت بیمه را به ارمغان می‌آورند. درحالی‌که ممکن است گزینه‌های جایگزین وجود داشته باشد، اما بازار باقیمانده به عنوان مؤثرترین راهکار برای رفع نیازهای کسب و کارها و افراد دارای ریسک بالا، باقی خواهد ماند.