بخش تکافل، بازیگر کوچکی در صنعت مالی اسلامی محسوب می‌شود و تنها ۲ درصد از بازار را تشکیل می‌دهد. علارغم این شرایط، براساس گزارش صندوق پول عرب (AMF)[1]، در سال ۲۰۲۳، بازار جهانی تکافل، از مرز ۳۰ میلیارد دلار گذشت.

علاوه براین، انتظار می‌رود، بازار جهانی تکافل به نرخ رشد سالانه‌ بین ۵ تا ۸ درصد برسد. این مطلب در بیانیه‌ای که توسط وبسایت رسمی صندوق پول عرب منتشر شد، آمده است.

صندوق پول عرب، رشد تکافل را به آگاهی فزاینده نسبت به مالی اسلامی در میان مصرف‌کنندگان، اتخاذ سیاست‌های حمایت‌کننده دولت در بسیاری از کشورها و پیشرفت فناورانه مستمر، نسبت می‌دهد.

چالش‌ها

صنعت تکافل همچنان با چالش‌های عدیده‌ای روبرو است. برخی از آنها، چالش‌های داخلی مانند دشواری در قیمت‌گذاری ریسک‌ها، ریسک‌ انتخاب مغایر[2] در نتیجه وجود اطلاعات نامتقارن[3] و نیاز به چارچوبی عمومی برای حاکمیت و مدیریت ریسک است.

برخی از این چالش‌ها، بیرونی هستند مانند رکود رشد اقتصادی درنتیجه سیاست‌های پولی سخت‌گیرانه و فشارهای ناشی از آن بر بخش بیمه و تکافل، مطالبات فزاینده‌ ناشی از زیان‌های بزرگی که بخش کسب و کار از آن رنج می‌برد، بازده کم سرمایه‌گذاری و ابزارهای محدود سرمایه‌گذاری موجود منطبق با اصول شریعت.

براساس نظر صندوق پول عرب، لازمه فائق آمدن بر این چالش‌ها، حمایت همه‌جانبه نهادهای تنظیم‌مقرراتی و نظارتی در کشورهای عربی از بخش تکافل و تلاش برای ایجاد فضایی مناسب برای آن از طریق نظارت اثربخش و شناسایی مهم‌ترین چالش‌های حقوقی و فنی است.

همچنین، براساس پیش‌بینی شرکت رتبه‌بندی اس‌اندپی[4]، علارغم چالش‌های ناشی از پیچیدگی‌های ساختاری و تمرکز صنعت بر برخی کشورهای محدود، صنعت مالی اسلامی غیر از ایران، به رشد سالانه خود تا ۱۰ درصد بین سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ ادامه خواهد داد.

رشد در کشورهای عرب

در ماه مارس، صندوق پول عرب گزارش داد که مانع رشد اقتصادی جهان عرب، تغییر اقلیم است.

این گزارش تأکید دارد، کشورهای عربی باید راهبردها و سیاست‌های استواری اتخاذ و اجرا نمایند تا اثرات منفی تغییر اقلیم را به منظور حصول اطمینان از رشد اقتصادی، کاهش دهند.

با هدف رفع این مانع، صندوق پول عرب، پیشنهادات ذیل را در گزارش خود تبیین نمود: سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه حمل و نقل محیط‌زیست‌پسند[5]، بهبود پوشش سبز و ترغیب به کشاورزی پایدار به منظور حفاظت از آب، کاهش فرسایش خاک و توسعه بهره‌برداری مسئولانه از زمین.